Can Geza Csath Afyon

Afyon Ve Diğer Öyküler - Geza Csath
Birden çok disiplinde çalışmalar yapan Geza Csath, Afyon ve Diğer Öyküler adlı kitapta da çok yönlü kişiliğini gösteriyor. Psikiyatr olarak insan psikolojisinin ve zihin haritamızın derinliklerine inen yazar, müzik eleştirmeni ve edebiyatçı kimliğinden de beslenerek ilgi çekici metinler ortaya koyuyor. Henüz 21 yaşındayken yakalandığı morfin bağımlılığının etkisinin de hissedildiği eserlerinde karşıtlıklar ve birbiriyle bağdaşmayan durumların yarattığı trajikomik manzaralar görülen yazar, kitapta okuyucuları karanlık bir arka planda dolaştırıyor. Bu psikolojik tahlillerdeki anlatım başarısı, insanoğlunun son derece girift yapıdaki ruh hâlini tek tek ve ayrıntılı bir şekilde işleyişinden kaynaklanıyor. Kendisi de bir uyuşturucu bağımlısı olan yazar, Afyon ve Diğer Öyküler 'deki hikâyelerde de bu durumu deneysel bir yaklaşımla aktarıyor. Macar edebiyatının 20. yüzyıldaki öncü ismlerinden sayılan Csath, kısacık bir ömre sığdırdığı karanlık ve hatta bazen rahatsız edici boyuttaki tarzına rağmen 1900'lü yılların ilk bölümünde yaşanan çöküşü sade ve anlaşılır bir şekilde anlatmasıyla kendine özgü bir yer edinmiştir. Can Yayınları tarafından yayımlanan Afyon ve Diğer Öyküler sayesinde bir eseri Türkçe'ye ilk kez çevrilen Csath, bu kitapta insan doğasına çok farklı bir açıdan bakıyor.
Yazar hakkında
1888’de doğan Geza Csath, annesini kaybettikten sonra müzikle uğraşan avukat babası tarafından büyütüldü. Henüz 14 yaşındayken ilk yazısı olarak kabul edilen müzik eleştirisine Bácskai Hírlap gazetesinde yer verildi. 17 yaşına geldiğinde ise ilk öyküsü olan A Kályha yayımlandı ve yazar, tamamen edebiyata yoğunlaştı. Tıp öğrenimi aldığı yıllarda da gazete ve dergilerde yazarak edebi üretkenliğini sürdürdü. Gelecekte bağımlılık hâline dönüşecek morfini ise ilk kez 1909 yılında, Budapeşte Sinir Hastalıkları Enstitüsünde çalışırken kullandı. Csath, 1919’da tedavi amacıyla hastaneye yatırıldı; fakat buradan kaçtı. Aynı yıl Sırbistan sınırını geçerken yakalandı ve yanındaki ilaçla intihar etti. Psikiyatr, müzik eleştirmeni ve yazar Géza Csáth XX. yüzyıl Macar edebiyatını yenileştiren öncü yazarlardan biri kabul edilir. Karanlık, tuhaf atmosferleriyle öne çıkan öykülerinde, aldığı tıp eğitiminin etkileri net biçimde görülür. Modern psikolojinin ruhunun hâkim olduğu yapıtlarında karakterlerin grotesk, karmaşık dünyasına adeta otopsi yapan bir doktor gibi derinlemesine iner. Özellikle uyuşturucu bağımlılığı konusunda hem kendi deneyimleri hem de klinik deneyiminin yansımalarının ortaya çıktığı öyküleri, yaşadığı yüzyılın büyük çöküşünü bireyler üzerinden acımasız, net ve yalın biçimde anlatır. Türkçeye ilk kez çevrilen yazarın Afyon ve Diğer Öyküler isimli derlemesi, insan doğasına bambaşka bir bakış açısı sunuyor.